Lectio divina : droga duchowa dla wszystkich

Rekolekcje lectio divina, prowadzone przez Salwatorianów, oparte są na wielowiekowej praktyce modlitwy Słowem Bożym. Jest to praktyka dostępna dla wszystkich wierzących: prostych i uczonych, duchownych i świeckich. Jest szczególnym rodzajem duchowości, radykalną formą życia chrześcijańskiego.
Składają się na nią cztery etapy modlitwy Słowem Bożym: lectio (czytanie) – meditatio (medytacja) – oratio (modlitwa) – contemplatio (kontemplacja). Wierne i cierpliwe kroczenie drogą lectio divina pomaga przemodlić i zgłębić Słowo Boże, aż do całkowitego poddania się jego działaniu, aż do zjednoczenia się z Jezusem, Słowem Wcielonym, który przemienia ludzkie życie i staje się jego Panem. Lectio divina jest też szczególną drogą rozeznawania życiowego powołania: „W świetle i w mocy Słowa Bożego można bowiem odkryć, zrozumieć i pokochać własne powołanie…” (Pastores dabo vobis, 47).
Od osoby, która pragnie kroczyć drogą lectio divina, oczekuje się fundamentalnego wyboru: postawienia Słowa Bożego w centrum własnego życia, umiłowania go ponad wszystko, słuchania i przyjmowania Słowa Bożego całym sobą: umysłem, sercem i wolą. Umiłowanie i przyjmowanie Słowa domaga się jednak konkretnej postawy ascezy: świadomie ofiarowanego czasu dla słuchania Bożego Słowa, wychodzenia z nim na pustynię, trwania w Słowie, strzeżenia go we własnym sercu i modlenia się nim.
Tak przeżywane Słowo Boże ma wpływ na odpowiedzialne przeżywanie codziennego życia i związanych z nim spraw. Słowo Boże postawione w centrum codzienności porządkuje ją i oczyszcza z chaosu, z niepokoju i z egoistycznych dążeń. Staje się punktem odniesienia w rozeznawaniu codziennych wyborów. Uczy szukania woli Bożej i odpowiadania na nią.
Wychowuje do kontemplacji pośród codzienności. Do takiego stylu życia przeżywanego w codzienności starają się przygotowywać rekolekcje lectio divina.

Na czym polega dynamika rekolekcji lectio divina?

Cztery momenty dnia

Dynamika rekolekcji lectio divina opiera się na czterech etapach modlitwy Słowem Bożym: lectiomeditatiooratiocontemplatio, które stanowią cztery główne momenty rekolekcyjnego dnia. Uczestnik rekolekcji wprowadzany jest dzień po dniu w osobiste spotkanie ze Słowem Bożym, przeżywane na pustyni: na indywidualnej modlitwie i w pełnym milczeniu.
Jest zaproszony i przygotowywany przez prowadzącego rekolekcje do czterech momentów dnia:

I. Lectio: Czytaj z wiarą i uważnie święty tekst, jak gdyby dyktował go dla ciebie Duch Święty. Słowo Boże, które zostało spisane, jest ciągle Słowem, które musi być przez ciebie usłyszane i przyjęte całą istotą.

– Znajdź sobie miejsce, które pomoże Ci wyciszyć się zewnętrznie i wewnętrznie
– Czytaj wybrany tekst Słowa Bożego powoli i półgłosem. Takie czytanie pomaga uczestniczyć w lekturze całym ciałem i ułatwia zapamiętywanie
– Staraj się czytać tekst całym sobą: całym umysłem, sercem i wolą
– Spróbuj odnaleźć w tekście „słowo kluczowe”, które pozwala uchwycić jego główne przesłanie

II. Meditatio: Staraj się zrozumieć dogłębnie tekst. Pytaj siebie: „Co Bóg mówi do mnie?”. Medytacja jest to stopniowe wprowadzenie w tajemnicę Słowa: pilne skupienie twojego umysłu i poszukiwanie ukrytej prawdy. Koncentruj się na słowie, a nie na sobie. Bogactwo Słowa będzie Ci pomagało poznać i zrozumieć siebie. Zatrzymaj się nad fragmentem, który przykuł Twoją uwagę. Przylgnij do Słowa nowego, które cię zadziwia lub niepokoi. Powtarzaj je i rozważaj.
Jak Maryja zachowuj Słowo w sercu i czekaj na światło i zrozumienie.

– Rozpocznij lekturę cichym głosem
– Powtarzaj słowo lub zdanie, które przykuwa twoją uwagę – nasycaj się nim
– Szukaj wyjaśnienia Pisma przez Pismo – tzn. powiąż słowo lub zdanie z jakimś innym słowem Pisma, które przychodzi ci na myśl
– Staraj się zachować i strzec w sercu słowa, które najbardziej do ciebie przemówiły.

III. Oratio: Teraz ty mów do Boga. Otwórz przed Bogiem serce, aby mówić Mu o przeżyciach, które rodzi w tobie Słowo. Módl się prosto i spontanicznie – owocami wcześniejszej lectio i meditatio. Pozwól Bogu zstąpić do serca i mów do Niego we własnym sercu. Wsłuchaj się w poruszenia własnego serca. Wyrażaj je szczerze przed Bogiem: uwielbiaj, dziękuj i proś.

– Uwielbiaj Boga i dziękuj Mu za to Kim jest w twoim życiu
– Przywołaj na pamięć co Bóg uczynił w historii twojego życia
– Błagaj Go, proś, wołaj, wyrażaj swoje cierpienie
– Możesz tak się modlić w każdej chwili, w wybranym czasie, podczas Eucharystii i Liturgii Słowa, różańca…

IV. Contemplatio: Trwaj przed Bogiem całym sobą. Módl się obecnością. Trwaj przy Bogu. Kontemplacja to czas bezsłownego westchnienia Ducha, ukojenia w Bogu. Rozmowa serca z sercem. Jest to godzina nawiedzenia Słowa.

– Staraj się milczeć i pozostawać w bezruchu, w skupieniu
– Otwórz się na łaskę kontemplacji, czyli bądź z Bogiem tam gdzie On przebywa
– Trwaj w doświadczeniu oczekiwania i spojrzenia.
Najważniejsze jest przebywanie w głębokiej więzi z Nim samym
– Staraj się patrzeć Jego oczyma na siebie, na drugich, na wydarzenia i pozwól, aby wszystko przenikała Jego łaska. Kiedy zaczniesz widzieć z perspektywy Boga, wtedy zaznasz pokoju.

Cel rekolekcji

Celem rekolekcji jest otwarcie się na Słowo, które zbawia i przemienia życie.
Intensywne przeżywanie modlitwy na pustyni ma pomóc uczestnikowi rekolekcji w rozmiłowaniu się w Słowie Bożym, w zdobywaniu jego duchowego smaku i w otwieraniu się na jego wezwania. Modlitwa osobista prowadzić ma do coraz głębszego doświadczenia mocy Słowa Bożego, pragnącego przemienić całą historię życia rekolektanta: jego przeszłość, teraźniejszość i przyszłość. Droga rekolekcji zmierza do odkrywania i doświadczenia mocy Bożego Słowa i działającego w nim Ducha, ponieważ On sam jeden, zdolny jest doprowadzić rekolektanta do całej prawdy o jego życiu. Słowo Boga zdolne jest dotrzeć do najgłębszych i zakrytych zakamarków serca, osądzić jego pragnienia i myśli.
Lectio divina
prowadzi do szczególnego doświadczenia płodności Bożego słowa, które rodzi w człowieku nowe życie, oczyszcza i uzdrawia go, które zbawia człowieka „tu i teraz”, które zdolne jest wcielić się w każdą, nawet najbardziej zranioną historię ludzkiego życia, uzdrowić ją i uczynić świętą. Szczególną patronką i wzorem dla idących rekolekcyjną drogą jest Maryja, która słucha słowa, zachowuje je i strzeże, konfrontuje z własnym życiem i rodzi Słowo.

Towarzyszenie duchowe w czasie rekolekcji

Na drodze modlitwy Słowem Bożym człowiek nie powinien kroczyć sam, o własnych tylko siłach.
Im głębiej rekolektant poddaje się działaniu Słowa Bożego tym bardziej powinien szukać pomocy ze strony osoby doświadczonej na drogach życia duchowego. Każdy rekolektant prowadzony jest indywidualnie przez kierownika duchowego w osobistym przeżywaniu i rozeznawaniu wyzwań Słowa Bożego. Słowo Boże przemawia do każdego z osobna w sposób jedyny i niepowtarzalny. Dynamika rekolekcji uwzględnia tę „jedyność i niepowtarzalność”. Uwzględnia „tempo” i poziom zażyłości ze Słowem Bożym jaki posiada dana osoba.
Kierownik duchowy towarzyszy rekolektantowi w indywidualnym procesie otwierania się na Słowo Boże, przyjmowania go i odpowiadania na nie całym życiem. Razem z rekolektantem modli się i wsłuchuje w Słowo, w jego wezwania i poruszenia. Towarzyszenie ze strony kierownika staje się ważne zwłaszcza w tych delikatnych momentach, w których rekolektant doświadcza na modlitwie konfrontacji Słowa Bożego ze swoim życiem – gdy Słowo potwierdza i umacnia to co dobre, i gdy wprowadza w kryzys i oczyszcza z pokusy chodzenia swoimi drogami zamiast drogami Słowa Bożego.

opracował ks. Krzysztof Wons SDS